Psychologiczne aspekty życia z łuszczycą

Już w XVI wieku Paracelsus uznał, że stres jest jednym z pięciu głównych czynników wyzwalających łuszczycę, jest to związane z faktem, że na skórze, będącej organem komunikacji i percepcji, najczęściej somatyzują się silne bodźce psychiczne. Biologicznie wpływ na rozwój choroby ma zwiększone wyzwalanie kortykosteroidów, które działają immunosupresyjnie i przyczyniają się do nasilenia zmian skórnych, wpływają na to także katecholaminy, hormony przysadki oraz neuropeptydy. Neuropeptydy to białka złożone z kilkudziesięciu aminokwasów, które znajdują się w całym centralnym i obwodowym układzie nerwowym. Najważniejszych z nich jest substancja P, którą uważa się za odpowiedzialną w powstawaniu zmian łuszczycowych, bowiem pod wpływem stresu w organizmie człowieka dochodzi właśnie do zwiększonego wydzielania substancji P w skórze, mózgu i krwi, a następnie do tzw. zapalenia neurogennego.

Problematyka łuszczycy obejmuje aspekt psychiczny nie tylko w związku ze stresem jako takim, sama może być bowiem źródłem stresu, co sprawia, że chory „wpada” w błędne koło choroby. Wielu pacjentów skarży się na zubożenie życia, które każe im niejednokrotnie separować się od społeczeństwa – są traktowani jak przysłowiowi: „trędowaci”, co wpływa na pracę zawodową, codzienne kontakty z ludźmi, relacje z bliskimi, a szczególnie z płcią przeciwną (połowa badanych zauważa dotkliwe zmiany w sferze partnerskiej i seksualnej). Obniżenie jakości życia i trudności w kontaktach społecznych osób naznaczonych piętnem dermatozy, stają się kolejnym źródłem stresu, który wyzwala rzuty choroby. Poza tym łuszczyca to ból, świąd, infekcje, konieczność rezygnacji z korzystania z basenów, kąpieli słonecznych, odpowiednie ubieranie się, stosowanie maści o przykrym zapachu. Konieczność długotrwałego i kosztownego leczenia niejednokrotnie przerasta samych lekarzy, którzy mogą bezradnie rozkładać ręce.

Lekarze traktują łuszczycę jako problem nie powodujący poważnych konsekwencji zdrowotnych, w zasadzie kosmetyczny, natomiast pacjenci uważają ją za równoważną cukrzycy czy astmie oskrzelowej, więcej woleliby cierpieć na którąś z tych chorób mimo ich gorszego rokowania, jeśli chodzi o sprawność i długość życia człowieka. Łuszczyca prowadzi do niskiej samooceny, obniżonego nastroju, a nawet zaburzeń depresyjnych, co rzadko może doprowadzić do prób samobójczych. Z tego powodu zaczęto stosować specjalne kwestionariusze, które oceniają stopnień jakości życia z łuszczycą: Dermatology Life Quality Index (DLOI) i Psoriasis Life Stress Inventory (PLSI). W 1991 roku w Lublinie zostało założono pierwsze w Polsce Stowarzyszenie Chorych na Łuszczycę, które ma za zadanie wspierać pacjentów, informować o aktualnych sposobach leczenia i profilaktyce. Nierzadko potrzebne jest tym osobom wsparcie terapeutyczne, aby znaleźć narzędzia umożliwiające akceptacje choroby i samego siebie, bo udowodniono już, że osoby umiejące zaakceptować chorobę, lepiej ją znoszą.